Kręgosłup szyjny łączy czaszkę z kręgosłupem piersiowym. Składa się z 7 kręgów, które są znacznie delikatniejsze niż pozostałe kręgi w odcinku piersiowym i lędźwiowym. Odpowiadają za podtrzymanie głowy i poruszanie nią (zginanie i prostowanie szyi, pochylanie głowy na boki, ruchy rotacyjne i obrotowe).

Patrząc na kręgosłup szyjny z boku widać esowatą krzywiznę tzn. lordozę szyjną, która m.in. spełnia funkcję amortyzującą, chroniąc szkielet człowieka przed wstrząsami wywołanymi podczas chodzenia, biegania czy skakania.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa związane są z naturalnym procesem starzenia się organizmu, ale niestety w ostatnich latach uznane zostały za chorobę cywilizacyjną, gdyż coraz częściej dotyczą osób młodych. Wynika to z tego, że u ludzi młodych kręgosłup jest elastyczny i gibki, ale niestety podatny także na nieprawidłowe obciążenia. Zaniedbania z okresu dziecięcego, wady postawy (skolioza, plecy płaskie, płaskostopie), nieprawidłowa postawa przy siedzeniu (pochylona do przodu głowa), nieustanne korzystanie z telefonu, brak odpowiedniej dawki ruchu skutkują  napięciami mięśni wokół karku i barków co przyczynia się do obciążania m.in. więzadeł kręgosłupa i prowadzi do zniekształceń.

Początek zmian zwyrodnieniowych jest niezauważalny i nieodczuwalny. Stopniowo dochodzi do pogorszenia stanu chrząstki i jej degeneracji. Pierwszym objawem jest tępy ból pojawiający się w okolicy kręgosłupa szyjnego i promieniujący przez tył głowy do czoła. Z czasem, do intensywnych bóli głowy dochodzą zaburzenia widzenia, problemy z koordynacją czy z utrzymaniem równowagi.  Dolegliwości bólowe promieniować także mogą do rąk z pojawiającymi się objawami zaburzeń czucia i/lub delikatnie przebiegającymi wzdłuż ręki tzw. prądami. W kończynach górnych dojść może do osłabienia siły mięśniowej i upośledzenia czynności manualnych.

Do innych objawów zmian zwyrodnieniowych zalicza się:

– zawroty głowy,

– omdlenia,

– nudności,

– wymioty,

– niedowłady kończyn górnych.

Zmiany zwyrodnieniowe obejmować mogą:

– krążki międzykręgowe,

– trzony kręgowe,

– stawy międzykręgowe.

Zmiany zwyrodnieniowe rozwijają się latami i nieleczone doprowadzają do dyskomfortu w codziennym funkcjonowaniu.

Zanim zaczną pojawiać się pierwsze objawy zmian zwyrodnieniowych warto zadbać o profilaktykę, która powinna obejmować:

– dbałość o stan aparatu ruchu, w tym m.in. poprawę sprawności mięśni kręgosłupa,

– unikanie przeciążeń,

– aktywność ruchową,

– przyjmowanie prawidłowej postawy podczas nauki i pracy,

– minimalizowanie stresu,

– odpowiednią dietę

– redukcję ewentualnej nadwagi,

– odpowiednią długość snu z wykorzystaniem poduszki ortopedycznej, która pozwala na ułożenie głowy równolegle do tułowia i eliminację występujących napięć mięśniowych.

Diagnostyka zmian zwyrodnieniowych w pierwszej kolejności powinna być poprowadzona przez lekarza ortopedę i obejmować powinna: wywiad z pacjentem, diagnostykę obrazową (RTG, rezonans magnetyczny, które są podstawą do oceny stopnia zaawansowania zmian zwyrodnieniowych), badania laboratoryjne. Po potwierdzeniu przez lekarza diagnozy kolejnym etapem jest leczenie, które m.in. obejmuje rehabilitację prowadzoną przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę.

Rehabilitacja nie zatrzyma postępu zmian degeneracyjnych kręgosłupa, nie cofnie choroby, ale celem jej jest przeciwdziałanie występującym objawom bólowym i przywrócenie pacjentowi komfortu funkcjonowania każdego kolejnego dnia. Fizjoterapia powinna być dopasowana indywidualnie do pacjenta z uwzględnieniem jego wieku, wykonywanej pracy, stanu zaawansowania zmian zwyrodnieniowych, chorób współistniejących i  ukierunkowana na poprawę stanu osłabionych mięśni oraz złagodzenie występujących dolegliwości bólowych. Plan  rehabilitacji układa się po pełnej diagnostyce fizjoterapeutycznej uwzględniającej, m.in. wywiad, testy funkcjonalne i badanie palpacyjne.

Mając do wyboru ogromny wachlarz technik rehabilitacyjnych w zależności od potrzeb stosuje się:

– fizykoterapię ze szczególnym wykorzystaniem: galwanizacji, jonoforezy, lasera, naświetlań lampą sollux, prądów interferencyjnych,

– terapię manualną: manipulacje, mobilizacje w celu przywrócenia lepszej funkcjonalności stawów,

– suche igłowanie – w celu rozluźnienia bolesnych punktów spustowych i poprawy zaburzonego odżywiania tkankowego,

– masaż klasyczny – w celu redukcji napięć mięśniowych,

– kinesiotaping jako działanie przeciwbólowe, a także w celu normalizacji napięć mięśniowych i aktywowania osłabionych mięśni,

– ćwiczenia w celu poprawy zakresu ruchomości w całym kręgosłupie,

– naukę nawyku utrzymania prawidłowej postawy, prawidłowego utrzymania głowy podczas pracy przy komputerze, korzystania z telefonu, czy czytania książek,

– dobór odpowiedniej poduszki ortopedycznej do spania,

– okresowe noszenie kołnierza ortopedycznego jako element łagodzenia dolegliwości bólowych i zabezpieczenia kręgosłupa szyjnego przed wstrząsami np. podczas jazdy samochodem (UWAGA: kierowca w trakcie prowadzenia samochodu nie może mieć założonego kołnierza ortopedycznego!!!)

Zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie szyjnym to niestety nieunikniony element procesu starzenia się organizmu. Ale to tylko od nas samych zależy jak późno one się pojawią. Warto zadbać o zdrowy tryb życia, o profilaktykę, ergonomię nauki i pracy oraz systematyczną kontrolę u fizjoterapeuty.