Rozcięgno podeszwowe jest włóknistą strukturą zlokalizowaną w okolicy dolnej strony stopy i biegnącą od przyśrodkowej części guza piętowego do podstaw paliczków bliższych poszczególnych palców. Jest taśmą, która w początkowym swoim przyczepie jest niewielkim elementem, by w dalszej części poszerzyć się niemal do całej szerokości stopy, a w okolicy kości śródstopia rozdzielić się na 5 pasm.Rozcięgno podeszwowe jest ważnym amortyzatorem podczas chodu i biegu, a także bierze udział w prawidłowym utrzymaniu wysklepienia podłużnego stopy.

Do gabinetów fizjoterapeutów często zgłaszają się pacjenci z rozpoznaniem zapalenia tej okolicy. Ważne jest, by nie bagatelizować pierwszych objawów, gdyż nieleczony stan zapalny w konsekwencji doprowadzić może do poważnych patologii.
Zapalenie rozcięgna podeszwowego objawia się nagłym i dokuczliwym bólem okolicy wewnętrznej strony pięty. Dolegliwości bólowe pojawić się mogą także w połowie przebiegu rozcięgna podeszwowego, czyli na wysokości łuku podłużnego.
Charakterystyczny jest ból nasilający się podczas stawiania pierwszych kroków, który zmniejsza się po rozchodzeniu, by ponownie nasilić się pod koniec dnia. Obraz dla stanu zapalnego to zaczerwienie, obrzęk, tkliwość i ocieplenie skóry w miejscu chorobowym. Na problem zapalny z rozcięgnem podeszwowym narażeni są sportowcy (biegacze, tenisiści, tancerze), osoby uprawiające aktywność sportową bez prawidłowego treningu, osoby biegające po twardym podłożu, w źle dopasowanym obuwiu. Przyczyn można także doszukać się w niewielkich urazach i przeciążeniach powstających w przeciągu dłuższego czasu, a także w zwiększonym napięciu samego rozcięgna podeszwowego i mięśni łydki. Z diagnozą o stanie zapalnym rozcięgna podeszwowego spotykają się także osoby: z nadwagą, wykonujące pracę stojącą, z ograniczoną ruchomością w obrębie stawu skokowego czy z małą elastycznością ścięgna Achillesa.
Ryzykiem wystąpienia dolegliwości są także wady stóp: płaskostopie podłużne, koślawość pięt, stopa wydrążona, a u kobiet- długotrwałe noszenie butów na wysokim obcasie.

Pierwszym etapem rozpoczęcia rehabilitacji i leczenia zapalenia rozcięgna podeszwowego jest diagnostyka, która obejmuje:
– wywiad z pacjentem,
– badanie palpacyjne podeszwowej strony stopy, ścięgna Achillesa, mięśni łydki,
– badanie obrazowe: USG w celu oceny stanu i grubości tkanki,
– diagnostyka komputerowa stóp i funkcjonalna kręgosłupa pozwalająca określić wady i deformacje stóp, kolan i wyższych partii ruchu, parametry chodu, stabilometrię, czy środek ciężkości.

Kolejny etap to plan leczenia ułożony przez fizjoterapeutę i dostosowany indywidualnie do każdego pacjenta, który uzależniony będzie od wieku pacjenta, jego aktywności zawodowej, aktywności sportowej i zaawansowania procesu zapalnego.
Rehabilitacja obejmować powinna:
– wkładki ortopedyczne indywidualnie dostosowane do występujących deformacji, a także odciążające guz piętowy i początkowy przyczep rozcięgna podeszwowego
– fizykoterapię działającą przeciwbólowo i przeciwzapalnie: jonoforeza, ultradźwięki, fala uderzeniowa, kawitacja
– ćwiczenia rozciągające, których celem jest m.in. zmniejszenie napięcia tkanek. Ćwiczenia obejmować powinny mięśnie łydki, mięśnie grupy kulszowo-goleniowej
– ćwiczenia równoważne np. na dyskach sensomotorycznych w celu wzmocnienia mięśni strzałkowych i mięśnia piszczelowego tylnego
– rozluźnianie mięśniowo- powięziowe
– rolowanie np. piłeczką tenisową, piłką lub wałkiem z kolcami

Pamiętać należy o profilaktyce, bo to najważniejszy element minimalizujący wystąpienie problemu z rozcięgnem podeszwowym. Wskazówki dotyczące profilaktyki zawsze warto skonsultować z doświadczonym fizjoterapeutą i stosować się do podanych przez niego wytycznych.
Profilaktyka obejmuje:
– dla sportowców, osób aktywnych: rozgrzewka, dobrze dobrany trening, odpowiednie obuwie
– autostretching (samodzielne rozciąganie): powinno trwać ok 30 sek, w 3-5 powtórzeniach, wykonywanych 3 razy dziennie. Ważne jest to, aby rozciąganie wykonywać w pozycji bezbolesnej, ponieważ zbyt mocne może doprowadzić do zwiększenia napięcia w tkankach
– odpowiednie obuwie: do sportu, do pracy, do codziennego chodzenia
– masowanie rozcięgna podeszwowego, którego wykonanie wskazane jest przed obciążaniem stopy
– rolowanie stóp po całym dniu
Zapalenie rozcięgna podeszwowego wbrew panującej wśród pacjentów opinii nie jest błahostką. Każde zaniedbanie doprowadza do poważniejszych konsekwencji, które trudniej leczyć i rehabilitować. Pamiętajmy o profilaktyce i systematycznych wizytach u fizjoterapeuty w myśl zasady- lepiej zapobiegać niż leczyć.