Kolano skoczka jest to entezopatia więzadła rzepki, czyli zmiana powstająca w wyniku przeciążenia rzepki.

Rzepka jest niewielką kością połączoną z kością udową i piszczelową i  stanowi część stawu kolanowego. Rzepka z kością piszczelową połączona jest więzadłem właściwym, które jest końcowym fragmentem mięśnia czworogłowego uda. Zadaniem więzadła właściwego rzepki jest przenoszenie siły z mięśnia czworogłowego uda na podudzie. Dzięki temu można wykonywać ruchy prostowania kolana, czy biegać i skakać.

Kolano skoczka jest schorzeniem dotykającym najczęściej osoby uprawiające aktywnie i intensywnie sport (koszykówka, siatkówka, piłka nożna, piłka ręczna, niektóre dyscypliny lekkoatletyczne- wyskoki, podskoki). Entezopatia więzadła rzepki powstaje jako suma nakładających się na siebie mikrourazów zaburzających wewnętrzną strukturę, obniżającą jego wytrzymałość i prowadzącą tym samym do procesu niszczenia i degeneracji.

Przyczyny powodujące powstanie kolano skoczka to:

– nadmierne uprawianie sportu powodujące przeciążenia kolana,
– nieodpowiedni dobór techniki rozgrzewki czy treningu,
– obniżona siła i wytrzymałość mięśni oraz nadmierne napięcie mięśnia czworogłowego i mięśni zginających staw biodrowy,
– niestabilność stawu kolanowego,
– wady stóp i kolan,
– asymetria długości kończyn dolnych,
– blokada w stawie krzyżowo- biodrowym,
– przodopochylenie miednicy,
– zaburzona stabilizacja centralna,
– niewyleczone wcześniejsze kontuzje,
– nadwaga.

Pierwszym objawem związanym z powstawaniem kolana skoczka jest ból w okolicy rzepki pojawiający się w pierwszej fazie tylko po aktywności sportowej. Potem ból pojawia się już w czasie rozgrzewki, by na czas aktywności ustąpić i ponownie pojawić się bezpośrednio po niej. Kolejna faza to ból występujący już cały czas podczas uprawianego sportu. W ostatniej fazie może dojść do urazu w postaci naderwania lub zerwania więzadła. Zmiany degeneracyjne pogłębiają się i osoby borykające się z kolanem skoczka skarżą się na kłujący ból pojawiający się podczas schodzenia po schodach czy wykonywania przysiadów. Może pojawić się obrzęk stawu kolanowego, a więzadło rzepki staje się poszerzone. Pojawić się może także sztywność stawu kolanowego i utykanie w czasie chodzenia. Nieleczone kolano skoczka doprowadzić także może do jego niestabilności, zaników mięśniowych, osłabienia mięśni łydki i mięśni pośladkowych.

Diagnostyka opiera się na wywiadzie medycznym, badaniu palpacyjnym i diagnostyce obrazowej (USG i/lub rezonansie magnetycznym), która wykonywana jest w celu oceny stopnia uszkodzenia więzadła.

Leczenie w początkowej fazie opiera się na terapii zachowawczej. Zaleca się odpoczynek w celu ochrony przed dalszym obciążaniem więzadła, ograniczenie aktywności sportowej, okłady lodem, elewację kończyny. Wdraża się leczenie farmakologiczne i fizjoterapeutyczne.

W późniejszym etapie fizjoterapeuta wprowadza m.in. stretching mięśnia czworogłowego, mięśni pośladkowych, kulszowo-goleniowych i mięśni podudzia, ćwiczenia ekscentryczne mięśnia czworogłowego, ćwiczenia stabilizacji centralnej. Rehabilitację pod kątem doświadczonego fizjoterapeuty i przy współpracy lekarza ortopedy prowadzi się do czasu cofnięcia objawów bólowych. Naderwanie lub zerwanie więzadła rzepki jest wskazaniem do zabiegu ortopedycznego polegającego na usunięciu uszkodzonych i objętych stanem zapalnym tkanek miękkich z więzadła. Powrót do aktywności sportowej po operacji jest możliwy dopiero po 3-6 miesiącach. W tym czasie zaleca się stosowanie stabilizatora kolana w celu stabilizacji i odciążenia stawu kolanowego.

Niezbędnym elementem powrotu do zdrowia jest rehabilitacja. Stosuje się zabiegi fizykoterapii:

–  jako element działania przeciwzapalnego i przeciwobrzękowego (krioterapia, jonoforeza, laser, ultradźwięki),
– magnetoterapię- działanie regenerujące i przyspieszające proces gojenia,
– elektrostymulację- poprawa siły mięśniowej,
– falę uderzeniową- poprawa metabolizmu tkanek, łagodzenie dolegliwości bólowych.

Ponadto wprowadza się:

– ćwiczenia rozciągające staw kolanowy i stymulujące nerwy i mięśnie,
– ćwiczenia służące poprawie stabilności stawu kolanowego i wzmacniające mięśnie,
– ćwiczenia stabilizacji centralnej z wykorzystaniem np. dysków sensomotorycznych,
– terapię manualną,
– suche igłowanie,
– kinesiotaping,
– mobilizację blizny pooperacyjnej.

Najlepszą metodą niedopuszczenia do zmian patologicznych w kolanie jest zapobieganie, dlatego niezbędnym elementem zawsze jest profilaktyka polegająca, m.in. na oparciu treningu o prawidłowo ułożony jego plan, na sumiennie przeprowadzonej rozgrzewce, na uprawianiu aktywności sportowej w odpowiednio dopasowanym obuwiu. Zdaniem fizjoterapeutów niezbędnym elementem profilaktyki jest systematyczne badanie całego aparatu ruchu pod kątem możliwie występujących w nim wad i deformacji (stopy, kolana, stawy krzyżowo- biodrowe, kręgosłup, łopatki, barki). Warto wykonywać badanie komputerowe stóp z analizą chodu i ocenę funkcjonalną kręgosłupa i w razie potrzeb dobrać odpowiednie techniki rehabilitacji w celu wyeliminowania zagrożeń mających wpływ na wystąpienie kontuzji.